Quả điều và hạt điều – Miêu tả và đặc điểm thực vật học

Quả điều: Sau khi quá trình thụ phấn đã diễn ra, noãn trong hoa dần phát triển và nở thành hạt (nhân) song song đó bầu sẽ dần hình thành vỏ hạt. Điều đặc biệt là nhân và vỏ điều mới chính là quả thật, trong khi cuống và đế hoa thì phát triển thành bộ phận mà chúng ta quen gọi là quả thì thực chất đây chỉ là "quả giả". Sau khi thụ phấn khoảng 30 thì hạt phát triển và đạt tới kích thước cực đại. Từ tuần thứ 5 trở đi, khi hạt ngừng phát triển độ lớn thì cuống hoa bắt đầu phồng lên nhanh chóng ớn vượt hạt và tạo thành quả điều hoàn chỉnh trong khoảng thời gian 60 ngày. Nhìn bề ngoài ta có cảm giác là quả giả là quả của cây điều có hạt không nằm bên trong mà lộ ra bên ngoài, người đân Việt mình hay gọi theo đặc điểm này là cây đào lộn hột. Quả điều có hình dạng, trọng lượng, màu sắc và kích thước rất khác nhau phụ thuộc vào giống và điều kiện sinh sống. Về hình dạng, quả điều có thể có hình quả lê hoặc hình trụ, hình nón cụt hay thậm chí là hình thoi. Màu sắc thay đổi từ vàng nhạt đến đỏ tươi, có những mảng đốm xanh trên bề mặt. Chiều dài quả thay đổi từ 3- 20 cm, chiều rộng từ 3 - 12cm. Trọng lượng từ 30 - 150 g, cá biệt tới 500g. Trong điều kiện tự nhiên, mỗi chùm hoa chỉ có 8 - 26% số hoa lưỡng tính đậu thành quả tùy vào cây và điều kiện ngoại cảnh. Sau đó, các quả đã đậu sẽ bị rụng non từ 34 - 84% đến cuối cùng sẽ chỉ còn lại trung bình 30 - 40% số quả đã đậu còn lại trên cây. Tỷ lệ rụng quả phụ thuộc vào đặc điểm giống, thời tiết, dinh dưỡng và sâu bệnh. Cây điều có đặc điểm là thời gian trổ hoa và đậu quả kéo dài, dẫn đến mùa vụ thu hoạch có thời gian cũng kéo dài theo. Chính vì vậy nên việc có cả hoa và các quả ở các giai đoạn phát triển khác nhau trên cùng một cây rất phổ biến. Khi chín, hạt điều và quả vẫn còn dính vào nhau và sẽ rụng sau một thời gian nhất định, khi rụng xuống đất, thường hạt điều sẽ ít bị hư hại sau vài ngày.

Hạt: Hạt điều có hình dạng gần giống với hình quả thận, có màu lục sẫm (bottle green) khi còn non và chuyển dần qua màu xám trắng khi trưởng thành. Hạt có chiều dài trung bình 2,5 - 3,5 cm, rộng khoảng 2cm và dày từ 1 - 1,5 cm, có trọng lượng từ 5 - 9 gam.

Bảng - Những đặt trưng vật lý của hạt điều sản xuất ở những vùng khác nhau:

Khu vực	Chiều dài (mm)	Chiều rộng (mm)	Bề dày (mm)	Trọng lượng (g)
Braxin (1)	30.7 - 42.8	22.6 - 32	16.7 - 25.5	5.83 - 15.28
Benin (2)	28.6	22	11.5 - 15.6	4.85
Bờ Biển Ngà (2)	27.7	21.6	11.7 - 15.6	4.56
Senegal (2)	26.6	21.4	12 - 16.1	4.42
Guinea Bissau (2)	29.4	21.9	10.3 - 15.4	5.09
Mozambique (3)	27.2	21.1	10.4 - 15.8	4.63
Tanzania (4)	28	17.9	15.3	4.82
Philippines (5)	29.8 - 33	21 - 21.4	16.8 - 17	6.02
Việt Nam (6)	26 - 31	20 - 23	12 - 17	-

(1) I.A.O Samples from The Pacajus Experimental Station (Ceara)

(2) Fuentas Marcano G. (1966)

(3) Oliveira J.S. (1966) - Castanha de caju da Guine Portuguesa, Garcia de Orta, vol 14, n.4, Lisbon.

(4) I.A.O Giuliani - Agnoloni (1975), Samples from S.p.A, Bologna.

(5) Morada E.K. (1941).

(6) Hoàng Chương - Cao Vĩnh Hải.

Về cấu tạo, hạt điều gồm hai phần chính là lớp vỏ bên ngoài và nhân điều bên trong. Vỏ hạt điều gồm 3 lớp. Lớp ngoài cùng thường rất cứng (dày khoản 2- 3 mm), nhẵn, dai màu xám hoặc nâu xám, lớp vỏ giữa dày nhất, xốp, cấu trúc tổ ong chứa mốt chất lỏng có tính nhựa, nhớt, màu nâu đỏ. Khi tiếp xúc với không khí, chất lỏng này nhanh chóng bị sậm màu đi và chất lỏng này được gọi là dầu vỏ hạt điều (còn gọi là CNSL - Cashew nut Shell liquid) - Dầu vỏ có vai trò là chất bảo vệ tự nhiên cho hạt chống lại côn trùng. Lớp trong cùng cứng như đá. Nhân do 2 lá mầm tạo thành được bao bọc bởi 1 lớp vỏ lụa màu nâu hơi đỏ. Nhân là phần ăn được có hình thận hàm lượng lipid (trên 40% theo trọng lương) và protein (khoảng 20%) cao. Tỷ lệ thành phần của hạt điều như sau:

- Nhân: 10 - 25%

- Vỏ lua: 2 - 5%

- Dầu vỏ: 18 - 23%

- Vỏ: 45- 50%

Một tấn hạt sản xuất được trung bình 220kg nhân điều và từ 80 - 200 kg dầu vỏ tùy thuộc có dùng hay không dùng dung môi để trích ly dầu vỏ. Trái điều có hình dạng, kích thước, trọng lượng và màu sắc thay đổi không giống hệt nhau. Chiều dài có thể thay đổi 3 tới 18 hoặc 20cm, chiều rộng từ 3 tới 10 hoặc 12cm. Trái điều có hình dạng luôn bất thường có thể là hình trụ, hình quả lê, hình nón cụt, dạng thoi. Màu sắc của trái thay đổi từ vàng nhạt tới vàng hoàng yến, từ đỏ tươi đến đỏ thẩm với những mảng đốm xanh trên bề mặt, màu sắc của trái chín không bao giờ đồng nhất. Trái có trọng lượng từ 30 đến 150g, cá biệt có thể tới 500g.

*Nguồn tham khảo: "Trồng - Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh cây điều" - NXB Nông Nghiệp, Ks. Nguyễn Mạnh Chinh và Ts. Nguyễn Đăng Nghĩa.

Nguồn: Miêu tả và đặc điểm thực vật học cây điều

Xem thêm:

Miêu Tả Và Đặc Điểm Thực Vật Học Cây Điều - Thân, Rễ, Lá, Hoa

Hình thái học của hoa điều – Sự thụ phấn và đậu quả của cây điều

Xem thêm: Chăm sóc cây điều: Tỉa cành – tạo tán và tỉa thưa

Mách bạn kiến thức về hạt điều rang muối Bình Phước

Sâu hại điều – Sâu róm đỏ ăn lá (hay còn gọi tên là sâu bướm làm rụng lá)

Các loại rượu sản xuất từ trái điều Chế biến quả điều và Chế biến dầu vỏ hạt điều Hạt điều vị cà phê Pagacas – Túi zip 40g Trồng cây điều: đào hố, trồng cây và trồng xen

Bảo quản hạt điều sau khi chế biến

Hạt điều vị nguyên Pagacas – Hủ nắp nhôm 340g

Hạt điều vị cà phê Pagacas – Hủ nắp nhôm 340g Quả điều và hạt điều – Miêu tả và đặc điểm thực vật học